Czy warto startować w zamówieniach publicznych?
To pytanie, które zadaje sobie wiele firm, które chcą rozwijać swoją działalność i zdobywać nowych klientów.
Jednakże zamówienia publiczne to obszar działalności gospodarczej, który przez lata budził w przedsiębiorcach mieszane uczucia. Olbrzymi potencjał rynkowy z jednej strony, skomplikowane procedury i ryzyko z drugiej. W Polsce wartość rynku zamówień publicznych w 2022 roku (zarówno zamówień udzielanych w procedurach określonych w ustawie – Prawo zamówień publicznych, jak i na podstawie wyłączeń z obowiązku jej stosowania) wyniosła ok. 698,3 mld zł, podczas gdy w 2021 roku było to ok. 297,8 mld zł. (Źródło: https://www.gov.pl/web/uzp/sprawozdanie-prezesa-uzp-za-2022-rok-przyjete-przez-rade-ministrow).
Zatem, jakie są zalety?
- Zamówienia publiczne to ogromny rynek, na którym można znaleźć wiele interesujących zleceń z różnych branż i sektorów. Wartość tego rynku świadczy o tym, jak wiele możliwości może on oferować. Zamawiający publiczni to nie tylko instytucje państwowe, ale także samorządowe, organizacje pozarządowe, szpitale, szkoły, uczelnie i inne podmioty, które realizują zadania publiczne. Każdy z nich ma swoje potrzeby i oczekiwania, co daje wykonawcom szansę na znalezienie zleceń dopasowanych do ich profilu i specjalizacji.
- W zamówieniach publicznych obowiązują jasne zasady gry, poprzez to, że procedury wyboru wykonawców są ściśle sformalizowane. Ograniczona swoboda w wyborze wykonawców powoduje zachowanie uczciwej konkurencji pomiędzy wykonawcami. Warto także wspomnieć, że Zamawiający zobowiązani są do publikowania ogłoszeń w BZP (Biuletynie Zamówień Publicznych) lub TED (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej) dzięki czemu wszyscy przedsiębiorcy mają informację na temat aktualnych zleceń.
- Wykonawcom został przyznany instrument w postaci możliwości zaskarżania czynności zamawiającego do Krajowej Izby Odwoławczej, przez co wykonawca może mieć wpływ na zmianę decyzji Zamawiającego.
- Jedną z największych zalet startowania w zamówieniach publicznych jest możliwość uzyskania stabilnego i pewnego źródła dochodu. Zamawiający publiczni są zobowiązani do przestrzegania terminów płatności i warunków umowy, co daje wykonawcom gwarancję, że otrzymają należne im wynagrodzenie. Ponadto zamówienia publiczne są często długoterminowe i obejmują duży zakres usług lub produktów, co pozwala na budowanie trwałych relacji biznesowych i zdobywanie doświadczenia.
Udział w zamówieniach publicznych nie jest jednak pozbawiony wad i trudności.
- Jednym z największych problemów jest skomplikowana i czasochłonna procedura przetargowa, która wymaga od wykonawców spełnienia wielu formalności i kryteriów. Aby wziąć udział w przetargu, trzeba przygotować ofertę, która zawiera nie tylko cenę, ale także dokumentację techniczną, referencje, różnego rodzaju oświadczenia i załączniki. Wszystkie te dokumenty muszą być zgodne z wymaganiami zamawiającego i prawem zamówień publicznych, co często wymaga konsultacji z prawnikami lub doradcami. Ponadto oferty są oceniane według ściśle określonych kryteriów. Te restrykcyjne zasady sprawiają, że zdobycie zamówienia publicznego bywa bardziej pracochłonne i droższe niż w przypadku transakcji komercyjnych.
- Przedsiębiorca musi zainwestować czas i zasoby w przygotowanie oferty, a nie ma pewności, że wygra przetarg. Na rynku jest duża konkurencja i niskie marże, wiele firm stara się o te same zlecenia, co prowadzi do obniżania cen i jakości ofert.
- Jeżeli firma wygra przetarg, przedsiębiorstwo stoi przed kolejnym wyzwaniem – realizacją zamówienia zgodnie z wymaganiami i w określonym terminie. Wiele wykonawców nie radzi sobie z tym etapem, co prowadzi często do problemów w realizacji zamówienia, a następnie do dalszych konsekwencji.
- Procedury dotyczące zamówień publicznych sprawiają, że współpraca między zamawiającym a wykonawcą jest specyficzna. Strony nie mają równych praw, ograniczona jest też swoboda w kształtowaniu treści zobowiązania. Wielu przedsiębiorców postrzega tę relację jako niepartnerską i dominującą ze strony zamawiających.
Podsumowując, decyzja o uczestnictwie w zamówieniach publicznych nie jest łatwa. Z jednej strony mamy obiecujący rynek, z drugiej – wiele wyzwań do pokonania. Kluczem do sukcesu jest dokładna analiza możliwości, strategia działania i ciągłe obserwowanie rynku. Jeśli przedsiębiorstwo jest gotowe podjąć wyzwanie szanse na sukces są naprawdę duże.